Geschreven door Mischa

De krokussen en narcissen vieren de zon uitbundig, samen met de hommelkoninginnen, terwijl de Japanse kersenboom ons wil laten geloven dat het nog winter is door de grond te bedekken met een vers laagje bloesemsneeuw. De lente is er eindelijk en het is alweer eventjes geleden dat jullie van ons een update hebben gekregen over de voortgang van ons voedselbospad. Dat komt omdat er zoveel is gebeurd en veranderd sinds de jaarwisseling, zowel privé als op werkvlak, dat ik nu pas de tijd en ruimte vind om daarop terug te blikken. In deze update staan we stil bij de eerste aanplantdagen van de voedselbossen in Hengelo en Schalkwijk; nieuwe banen die nieuwe moed geven, en een dubbel verlies in Mandy’s familie.

Laat ik beginnen met het allereerste plantseizoen voor de twee voedselbossen waar wij aan mee werken. In Hengelo, Overijssel, ben ik de ontwerper van een voedselbos van 1800m² op privéterrein. In de vorige update deelde ik onder andere over het uitgraven van de poel, het rooien van de oude coniferen en de eerste opzet van het ontwerp. Dat vlekkenplan heb ik inmiddels uitgewerkt tot een volledig ontwerp, waarin de 3 meest bepalende lagen van het voedselbos zijn gespecificeerd: de hoge en de lage kruinlaag, en de struiklaag. Dan moet je denken aan grote en kleinere bomen zoals walnoot, kastanje, appel en mispel, maar ook aan struiken zoals hazelnoot, aalbes, framboos, bosbes en gojibes. Pas later kunnen de kruidachtigen, knollen, klimmers en eventueel paddenstoelen stapsgewijs ingevuld gaan worden, naarmate het voedselbos tot wasdom komt. In totaal bevat mijn ontwerp nu al ruim 50 verschillende eetbare soorten en dat kan op termijn nog veel en veel meer worden. Die aanplant gaat natuurlijk gespreid plaatsvinden en de meeste soorten zullen nog even moeten wachten totdat de bodem de juiste volwassenheid heeft bereikt. Wel is dit jaar meteen de eerste stap gezet, met de aanplant van de hagen rondom en binnenin het perceel. Dat die een voorsprong krijgen heeft hoofdzakelijk te maken met een stukje afscherming en windkering, maar ook met bodemvorming. De hagen zijn veelal pionierssoorten zoals brem, gagel, kardinaalsmuts vuilboom, duindoorn, en rimpelroos die het prima zullen doen in de kale zanderige bodem, zoals die nu is. Op het moment dat het terrein na een paar jaar een stapje verder is op gebied van bodemleven en -structuur, gaan we pas de wat kwetsbaardere soorten plaatsen. Want als bomen/struiken op het juiste moment worden geplant en meteen lekker aanslaan, dan lopen ze die achterstand ook weer snel in. Geduld is dus het sleutelwoord!

Ook in Schalkwijk heeft deze winter de eerste aanplant plaatsgevonden. Tijdens de plantdagen eind februari, die precies tegelijk vielen met het stormachtige geweld van Dudley en Eunice, gingen ruim 900 stuks plantgoed de grond in. Na twee dagen achter elkaar door de natte klei te hebben gebanjerd met stormkracht in ons gezicht, hadden we wel spierpijn, kan ik je vertellen! Het maakte ook meteen voelbaar waarom het zo belangrijk is om een goede windkering te hebben voor een voedselbos. Veel jonge aanplant houdt er helemaal niet van om zo vol op de tocht te staan. Daar krijgen ze stress van, wat je kan merken als ze heel traag groeien, ziek worden of zelfs helemaal doodgaan. Omdat het voedselbos in Schalkwijk midden in een open weiland ligt, is het extra belangrijk om de wind goed te breken. Daarom hebben we ervoor gekozen om een dubbele hagenrij te plaatsen met een combinatie van hoog- en laagblijvende soorten. Daardoor groeit het lekker snel dicht en daar profiteert de rest van het voedselbos enorm van. De consequentie is wel dat we eens in de zoveel tijd wat meer onderhoud aan de hagen hebben, om te voorkomen dat ze te breed worden en naar binnen groeien. Rondom de hoogstamboomgaard is een gemengde haag geplant die over een aantal jaar ‘gevlochten’ gaat worden. Haagvlechten is een techniek in het landschapsonderhoud om weilanden mee af te rasteren die stamt uit de tijd vóór het prikkeldraad. Een goed gevlochten heg is super dicht, ziet er prachtig uit en is fantastisch voor de biodiversiteit, zonder dat het te veel ruimte in beslag neemt. Van de winter heb ik ook een zaterdag meegeholpen met het vlechten van de hagen bij voedselbos Haarzuilens, met een heel mooi resultaat, zie de foto hieronder.